Najnowsze orzecznictwo w sprawie kredytów frankowych jest wyjątkowo korzystne dla kredytobiorców.
Postępowania zwykle prowadzą do uwolnienia się od obciążającej umowy. Należy jednak mieć na uwadze, że obrońcy banku zrobią wszystko, aby utrzymać kredyt frankowy w pierwotnej formie.
Dlatego należy odpowiednio przygotować się do procesu jeszcze przed złożeniem pozwu.
Na czym polega unieważnienie kredytu frankowego?
Frankowicze mogą uwolnić się od zawartej umowy kredytowej na dwa sposoby – poprzez odfrankowanie kredytu (link do artykułu) oraz żądanie unieważnienia umowy.
Wyrok sądu stwierdzający nieważność umowy jest rozwiązaniem znacznie korzystniejszym, ponieważ całkowicie uwalnia cię od zobowiązania.
Od czasu słynnej wygranej państwa Dziubaków w 2019 r. aż 59% spraw zakończyło się decyzją o unieważnieniu umowy kredytu.
Przekonanie sądu do swoich roszczeń w sprawie frankowej nie jest tak proste, jak mogłoby się wydawać. Unieważnienie umowy kredytu frankowego realne stało się dopiero po wyroku opublikowanym w 2019 roku przez TSUE.
Stanowisko prezentowane przez Sąd Najwyższy ukazało się początkiem bieżącego roku jako uzasadnienie wyroku (sygn. V CSK 382/18) z 11 grudnia 2019.
Mimo, iż głos w sprawie frankowej zabrał sam Sąd Najwyższy, unieważnieniu umowy wciąż towarzyszy rozdźwięk.
Podejście sądów nierzadko nie pokrywa się z interpretacją do kodeksu cywilnego. Głównym problemem jest odnoszenie się do indeksacji oraz stosowanych tabel kursowych jako dodatkowy element umowy o kredyt we frankach (przeczytaj więcej).
Unieważnienie umowy w praktyce
Według kodeksu cywilnego nieważność umowy może być stwierdzona, jeżeli jest sprzeczna z ustawą lub ma na celu jej obejście.
Umowa jest nieważna również, gdy nie odpowiada ogólnie przyjętym zasadom współżycia społecznego. Traktuje się ją wówczas jako nigdy nie zawartą, nieobowiązującą.
Wielu kredytobiorców obawia się wniesienia pozwu o nieważność, ze względu na rezultat- strony zobowiązują się do zwrotu pełnej kwoty, którą otrzymały w wyniku umowy.
Nie zawsze oznacza to jednak wpłacenie pełnej wartości kredytu do banku.
Istnieje możliwość obustronnego potrącenia roszczeń – m.in. odsetek, ubezpieczenia niskiego wkładu własnego czy prowizji za udzielenie kredytu we frankach. W tym przypadku występuje kilka możliwych scenariuszy :
- wpłacona przez ciebie suma jest wyższa od kapitału kredytu, w związku z czym bank jest zobowiązany do zwrócenia nadpłaconej kwoty,
- roszczenie banku jest równe uiszczonym przez ciebie opłatom, nie musicie wypłacać sobie dodatkowych środków,
- kwota wpłaconych środków jest niższa niż kapitał kredytu we frankach - wówczas będziesz zobowiązany wpłacić powstałą różnicę do banku, możesz też wnioskować o rozłożenie płatności na raty. (Pamiętaj, aby odpowiednio uargumentować wniosek! Możesz skorzystać z pomocy radcy prawnego.)
Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania jest całkowite uwolnienie się od umowy kredytowej oraz usunięcie hipoteki na rzecz banku z księgi wieczystej.
Unieważnienie, odfrankowanie, stwierdzenie nieważności - różnice
Podstawową kwestią, którą rozstrzygają sądy, jest to, czy odesłanie do tabeli kursowych oraz indeksacja kredytu są głównym przedmiotem danej umowy kredytu frankowego (w odniesieniu do wyroku TSUE z 2019 r. C-260/18).
Na jej podstawie podejmowana jest decyzja o nieważności umowy lub odfrankowaniu kredytu.
Już na etapie przygotowań do rozprawy warto uświadomić sobie jakiego wyroku sądu się oczekuje oraz czym jedno rozwiązanie różni się od drugiego.
Dobrze też omówić tę kwestię ze swoim prawnikiem, aby ustalić kierunek postępowania.
Odfrankowanie kredytu
Jeżeli unieważnienie umowy kredytu nie jest możliwe, kredytobiorca może starać się o jego odfrankowanie. Stanie się tak np. gdy sąd orzeknie, że zasady przeliczania wartości kredytu we frankach oraz wysokości rat są nieuczciwe, ale nie stanowią głównego przedmiotu zawartej umowy.
Wówczas eliminowane są nieuczciwe klauzule (abuzywne) określające sposób ich przeliczania.
Sam kredyt hipoteczny traktowany jest jak standardowy w złotych polskich. Jedyną różnicą jest składnik oprocentowania – oprócz marży banku pod uwagę brany jest LIBOR (zamiast WIBOR-u ).
Ta modyfikacja kredytu frankowego pozwala frankowiczom odzyskać również nadpłaty wynikające z nieuczciwej waloryzacji za okres ostatnich 10 lat. Szacuje się, że w wielu przypadkach to nawet 1/3 kwoty kredytu.
Stwierdzenie nieważności umowy o kredyt
Podstawową różnicą pomiędzy rozwiązaniami jest to, że unieważnienie umowy kredytowej ostatecznie ściąga zobowiązanie z barków kredytobiorcy.
Wyrok TSUE jednoznacznie wskazuje, że stwierdzenie nieważności umowy jest możliwe, jeżeli indeksacja kredytu walutą (uzależnienie jego wysokości od kursu danej waluty, w tym przypadku franka szwajcarskiego) i odesłania do tabel kursowych stanowią jej główny przedmiot.
Inaczej niż w sprawie umów kredytowych do odfrankowania, trudno byłoby zachować umowę bez jej najważniejszej części. W pierwszym przypadku nieuczciwe praktyki traktowane są jako element dodatkowy, dzięki czemu zamiast we frankach szwajcarskich kredyt można spłacać w złotówkach (umowa może być kontynuowana).
Skutki unieważnienia
Konsekwencją unieważnienia umowy kredytu frankowego jest stwierdzenie, że z prawnego punktu widzenia umowa nigdy nie funkcjonowała. W związku z powyższym strony powinny wzajemnie zwrócić sobie świadczenia, które zostały przekazane w trakcie trwania umowy.
Kredytobiorca może liczyć na zwrot wpłaconych na rachunek kredytu frankowego odsetek, prowizji lub ewentualnego ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (płatny bankowi, jeżeli wkład własny konsumenta wynosi mniej niż 20% wartości nieruchomości wskazanej w umowie).
Niezwłocznie po zakończeniu sprawy o unieważnienie umowy kredytowej, kredytobiorcy powinni przekazać bankowi pełną wartość kapitału wskazanego w umowie.
Nie należy się jednak obawiać.
Strony mogą dokonać zwrotu poprzez wzajemną wymianę roszczenia.
Przy tego typu porozumieniu kredyty frankowe są rozliczane. Zazwyczaj pojawia się mniejsza lub większa różnica po stronie banku lub kredytobiorcy / kredytobiorców. Różnicę należy uregulować niezwłocznie po wydanym wyroku, jednak tutaj warto pamiętać, że prawo pozwala na rozłożenie świadczeń na raty – w przypadku płatności po stronie frankowiczów.
Rozwiązanie to pozwala na korzystanie z kapitału kredytu jeszcze przez jakiś czas, mimo stwierdzonej nieważności umowy.
Czy warto starać się o unieważnienie?
Według interpretacji przepisów kodeksu cywilnego umowa o udzielenie kredytu frankowego, która przeczy ogólnie przyjętym zasadom współżycia społecznego jest nieważna. Pozew o unieważnienie umowy kredytowej to dobre rozwiązanie dla niemalże każdego kredytobiorcy – pozwoli pozbyć się nadzwyczaj drogiego zobowiązania.
Stwierdzenie nieważności umowy kredytowej nie musi oznaczać również znacznego nadwyrężenia budżetu.
Po pierwsze bank zwróci ci pobrane odsetki, prowizję oraz pozostałe świadczenia wpłacone na poczet kredytu frankowego.
Po drugie jeżeli poniesione przez ciebie koszty okażą się niższe, niż pozostały do spłaty kapitał, możesz wystąpić o rozłożenie tej różnicy na raty (tu pomoże ci dobry radca prawny).
Pamiętaj, że bank będzie również walczył o to, aby sąd utrzymał kredyt w początkowej formie. Sprawy mogą toczyć się długo, jednak dzięki unieważnieniu umowy kredytowej możesz oszczędzić nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych.
Następne kroki dla frankowiczów
Zanim złożysz pozew ws. kredytu frankowego do sądu przeanalizuj różnice pomiędzy odfrankowaniem kredytu oraz unieważnieniem umowy. Zwróć uwagę na swoje prawa. Następnie przy pomocy prawnika przygotuj ścieżkę, której będziecie się trzymać w trakcie procesu.
Przed wyborem osoby, która będzie cię reprezentowała w sądzie, upewnij się, czy będzie walczyła o unieważnienie umowy, czy też o odfrankowanie kredytu.
Dobrze zorientować się również, jak wygląda stosunek spłaconego przez ciebie kapitału do pozostałych opłat, jakie poniosłeś w związku z kredytem. W ten sposób będziesz mógł określić, czy spodziewać się zwrotu, czy wnioskować o rozłożenie świadczenia na raty.
Dokładnie zapoznaj się z umową kredytową otrzymaną z banku. To ona będzie najważniejszym dokumentem, na podstawie którego sąd będzie mógł dokonać prawnego unieważnienia umowy. Zwróć uwagę w jaki sposób potraktowano w tym przypadku indeksację i tabele kursowe.
Określ swoje roszczenia. Przygotuj pozew i walcz o swoje prawa.
Coraz większe grono frankowiczów uzyskuje unieważnienie umów kredytów w CHF lub może kontynuować ich spłacanie w złotówkach na znacznie korzystniejszych niż do tej pory warunkach.